INFORMATIONAL

RBI Repo Rate | RBI Monetary Policy

Published on 07 Jun, 2024

જૂન 2024ની RBI Monetary Policy મીટિંગમાં RBI repo rate ના નિર્ણય પરના સમાચાર. જાણો લોન, EMI અને ભારતના આર્થિક વિકાસને કેવી અસર કરે છે.

રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ ફરીથી રેપો રેટ(Repo Rate) 6.5% પર જાળવી રાખ્યો છે. આ નિર્ણયનો અર્થ એ છે કે લોન મોંઘી નહીં થાય અને તમારા EMI પણ વધશે નહીં. છેલ્લે ફેબ્રુઆરી 2023માં રેપો રેટમાં 0.25%નો વધારો કરીને 6.5% કર્યો હતો.

RBI મોનેટરી પોલિસી બેઠકના મુખ્ય મુદ્દાઓ - જૂન 2024

RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે 5 જૂન, 2024 થી શરૂ થયેલી મોનેટરી પોલિસી કમિટી (MPC)ની બેઠકમાં લેવામાં આવેલ નિર્ણયોની જાહેરાત કરી હતી. આ બેઠક દર બે મહિને થાય છે. એપ્રિલમાં યોજાયેલી અગાઉની બેઠકમાં પણ વ્યાજદરમાં કોઈ ફેરફાર નહોતો થયો.

MPCમાં 6 સભ્યો છે, જેમા બાહ્ય અને RBI બંને અધિકારીઓ છે. ગવર્નર શક્તિકાંત દાસ, એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર રાજીવ રંજન અને ડેપ્યુટી ગવર્નર માઈકલ દેબબ્રત પાત્રા RBIનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. બાહ્ય સભ્યોમાં શશાંક ભીડે, આશિમા ગોયલ અને જયંત આર વર્મા છે.

નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં રેપો રેટમાં થયેલા ફેરફારો (Repo Rate Updates)

એપ્રિલ 2022: રેપો રેટ 4% પર સ્થિર રહ્યો.
મે 2022: ઈમર્જન્સી મીટિંગમાં 0.40% વધારો કરીને રેટ 4.40% કર્યો.
જૂન 2022: 0.50% વધારીને 4.90% કર્યો.
ઓગસ્ટ 2022: 5.40% સુધી વધાર્યો.
સપ્ટેમ્બર 2022: 5.90% સુધી પહોંચ્યો.
ડિસેમ્બર 2022: 6.25% થયો.
ફેબ્રુઆરી 2023: 6.50% સુધીનો અંતિમ વધારો.

મોંઘવારી અને આર્થિક વૃદ્ધિનું દ્રષ્ટિકોણ (Inflation and Economic Growth)

ગવર્નર દાસે મોંઘવારી વિશે જણાવ્યું કે હવે મોંઘવારી વધતી અટકી છે. નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટે RBIએ મોંઘવારી 4.5% અને વાસ્તવિક GDP વૃદ્ધિ 7% રહેવાની આગાહી કરી છે.

મોંઘવારી સામે લડવા માટે રેપો રેટનો ઉપયોગ (Use of Repo Rate against Inflation)

રિઝર્વ બેંક પાસે રેપો રેટના રૂપમાં મોંઘવારી સામે લડવા માટે શક્તિશાળી સાધન છે. જ્યારે મોંઘવારી વધુ હોય છે, ત્યારે RBI રેપો રેટ વધારીને અર્થતંત્રમાં નાણાંનો પ્રવાહ ઘટાડે છે. ઉંચા રેપો રેટથી બેંકો માટે લોન મોંઘી થાય છે, જેનાથી ગ્રાહકોને લોન મોંઘી પડે છે અને નાણાંનો પ્રવાહ ઘટે છે.

જ્યારે આર્થિક પ્રવૃત્તિઓ ઘટી જાય છે, ત્યારે રેપો રેટમાં ઘટાડો કરીને નાણાંનો પ્રવાહ વધારવામાં આવે છે. ઉદાહરણરૂપ, કોરોનાના સમયમાં RBIએ વ્યાજદરમાં ઘટાડો કર્યો હતો.

રિવર્સ રેપો રેટના ફેરફારોના અસર (Use of Repo Rate against Inflation)

રિવર્સ રેપો રેટ એ દર છે, જેના પર RBI બેંકોને પૈસા રાખવા પર વ્યાજ આપે છે. ઉંચા રિવર્સ રેપો રેટથી બેંકો RBI પાસે વધુ પૈસા રાખે છે, જેથી બજારમાં નાણાંનો પ્રવાહ ઘટે છે.

તાજેતરના ફુગાવા અને GDPના અંદાજ

ફેબ્રુઆરીમાં RBIએ તેના અંદાજો સુધાર્યા:

વાસ્તવિક GDP વૃદ્ધિ FY25 માટે: 6.70% થી વધારીને 7%
રિટેલ મોંઘવારી FY25 માટે: 4.50% રાખી હતી.

હાલના ફુગાવાના આંકડા

છૂટક ફુગાવો: એપ્રિલ 2024 સુધીમાં, છૂટક ફુગાવો ઘટીને 4.83% થયો, જે 11 મહિનામાં સૌથી નીચો છે. ફુગાવા માટે આરબીઆઈની લક્ષ્ય શ્રેણી 2%-6% છે, આદર્શ રીતે 4%.
જથ્થાબંધ ફુગાવાનો: એપ્રિલમાં, જથ્થાબંધ ફુગાવો વધીને 1.26% થયો, જે 13 મહિનામાં સૌથી વધુ છે, જે ખાદ્યપદાર્થોના વધેલા ભાવને કારણે છે. ખરીદ શક્તિ પર ફુગાવાની અસર